مسئولان مسئولیتنشناسی که پس از جنگ رنگ عوض کردند
تاریخ انتشار: ۱۹ آذر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۲۶۵۳۰۰
خبرگزاری مهر، گروه فرهنگ و ادب _ صادق وفایی: کتاب «نقطه تسلیم؛ خاطرات شفاهی فرمانده بسیجی محمود امینی از انقلاب اسلامی تا دفاع مقدس» نوشته حسین بهزاد مردادماه ۱۴۰۲ توسط نشر ۲۷ بعثت منتشر شد و خاطرات یکی از فرماندهان جنگ را در بر میگیرد که از بازماندگان تیپ و لشکر ۲۷ محسوب میشود و خاطرات شفاهیاش دربرگیرنده تاریخ تشکیل تیپ ۲۷ از بهمن ۱۳۶۰ تا آخرینروز جنگ است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
امینی ازجمله فرماندهگردانهای جسور و منتقد است که هرجا راه را اشتباه تشخیص داده، صدای اعتراضش را به گوش فرماندهان رسانده یا بهطور مستقیم با آنها بحث و گفتگو کرده است. فرماندهیگردان هم باعث شده در معرکههای زیادی از دفاع مقدس حضور داشته باشد و شهادتها، مجروحیتها و حوادث مهم را از نزدیک شاهد باشد.
در سلسلهمطالبی که منتشر میکنیم، ابتدا کتاب «نقطه تسلیم» را مرور کرده و سپس با راویاش به گفتگو مینشینیم.
در ادامه مشروح قسمت اول سلسلهمطالب بررسی کتاب «نقطه تسلیم» را از نظر میگذرانیم؛
* از ابتدای کودکی تا پایان سربازی
محمود امینی دوم تیر ۱۳۳۵ در روستای کمالبیک از توابع دهستان جزه استان اصفهان متولد شد. سال ۱۳۴۰ در حالیکه چهار تا پنجسال از تولدش میگذشت، پدرش به تهران مهاجرت کرد و در محله قیطریه شمیران مقیم شد. قیطریه، آنزمان خارج از تهران قرار داشت و امینی میگوید تا سالهای ۱۳۵۶ و ۵۷ وقتی میخواستند از آنجا به تهران بروند میگفتند «میرویم شهر.» او روایت میکند تا اوایل دهه ۱۳۴۰ عمده شهرستانهای تهران، هنوز آب لولهکشی نداشتند و منازل اینشهرستانها فاقد آب شرب سالم و برق بودند.
با شروع تابستان ۱۳۴۵ یا ۴۶، امینی کلاس پنجم را تمام کرده بود و در کوچه و خیابان بستنی آلاسکا میفروخت. در سالهای دبیرستان، علاقهاش به شعر و ادبیات گل کرد و با پیدا کردن یکنسخه از دیوان میرزاده عشقی، وارد عالم سیاست شد. امینی در آنسالها عضو کتابخانه عمومی باغ فردوس بود و میگوید هرکتابی به دستش میرسید، میخواند. تابستان بعدی هم که از راه رسید، در مغازه کفاشی، و تابستانهای بعد در خیاطی، فرشفروشی و سپس چینش نمای سنگی ساختمان مشغول شد. او تا پیش از رفتن به خدمت سربازی در اسفند ۱۳۵۴ در کار چیدن نمای سنگ ساختمان، جای پا محکم کرده و اوایل پیروزی انقلاب، استادکار اینشغل شده بود.
برای خدمت سربازی، امینی در تیرماه ۱۳۵۵ به لشکر ۹۲ زرهی اهواز رفت و با تقسیم نیروها، به تیپ ۲ زرهی هفتگل اهواز رفت. در آنجا خدمه خمپارهانداز ۱۲۰ میلیمتری بود و کنار آن، با موشکانداز آرپیجی و کلت هم آموزش دید. او ضمن روایت خاطرات آنروزها میگوید افراد ناشناس بهطور مخفیانه در نمازخانه کوچک پادگان، کتابهای دکتر علی شریعتی را میگذاشتند. همچنین میگوید «فرماندهان تیپ، در مورد روزهگرفتن سربازها در ماه رمضان ممانعتی نمیکردند، بلکه وقتی متوجه شدند که عدهای مثل من روزه میگیرند، به آشپزخانه سفارش کردند تا برای سحری این عده غذای گرم نگه دارند.» (صفحه ۲۸)
* از انقلاب تا جنگ
خاطرات پس از سربازی و مبارزات انقلابی محمود امینی به مسجد صاحبالامر در خیابان حکمت (خیابان برادران شهید سلیمانی فعلی) برمیگردد که پیشنمازی به نام شیخ مهدی کروبی داشت و هر شب پس از اقامه نماز جماعت مغرب و عشا، سخنرانیهایی با مضامین و کنایههای سیاسی برای نمازگران میکرد. کروبی که آنزمان بهتازگی از زندان آزاد شده بود، به گفته امینی، لحنی داغ و آتشین داشت. امینی میگوید همه دندانهای کروبی براثر شکنجههای زندان شاه شکسته بود و وقتی همسرش به ملاقاتش رفت، بهدلیل اینتغییرات جسمی او را نشناخت. راوی کتاب «نقطه تسلیم» از مسجد دیگری هم بهنام همت در سرپل تجریش یاد کرده که شخصیتهای ملیمذهبی چون حبیبالله پیمان، مهدی بازرگان، جواد باهنر، محمدعلی رجایی و مهدی چمران در آن سخنرانی میکردند.
* گذراندن دوره ۶ ماهه احتیاط در ارتش و بازگشت به تهران
با شروع جنگ تحمیلی، امینی تردید داشت به سپاه برود یا ارتش. اما بهتعبیر خودش چون تعداد عناصر داوطلب مذهبی ارتش در آنزمان کمتر بود، تصمیم گرفت به ارتش برود. ضمن اینکه ستاد مشترک ارتش هم فراخوان اعاده به خدمت سربازان منقضی خدمت سال ۱۳۵۶ را داده بود. او هم که منقضی خدمت سال ۵۶ بود، ثبت نام کرد و به پادگان تیپ ۸۴ مستقل خرم آباد رفت.
«بارها و بارها دیده بودم که خود حاج همت بیل دست گرفته و مشغول تمیز کردن محدوده اطراف دستشوییهای صحرایی شده است.» امینی میگوید شهیدهمت در آنایام، بهمحض حاج همت به محض اینکه میدید یکی از گروهانها وقت آزاد دارد و در محوطه پراکنده است، برای نیروهایش کلاس توجیهی سیاسی میگذاشت و مشخص بود مطالبی که بیان میکند با مطالعه هستند. بهقول امینی و دیگر راویان، همت چون معلم بود، تسلط زیادی به کلاسداری و سخنرانی داشتامینی دوره خدمت ۶ ماهه احتیاط مربوط به سربازان منقضی خدمت را ضمن حضور در خطوط پدافندی ارتفاعات دال پری و مورموری استان ایلام، با بطالت، روزمرگی و اتلاف وقت پشت سر گذاشت و به تهران برگشت. سپس در محله خود به کارهای سنگکاری ساختمانی مشغول شد.
* اعزام بهعنوان بسیجی و جا گرفتن در جمع رزمندگان تیپ ۲۷
سال ۱۳۶۰، هشتماه پس از بازگشت به تهران، محمود امینی در بسیج ثبتنام کرد. اینکار در پایگاه سپاه شمیرانات که منزل مصادرهشده میلیاردر معدوم هژبر یزدانی بود، انجام شد. سپس از آنجا به مرکز بسیج در الهیه که منزل مصادره شده دکتر منوچهر اقبال رییس شرکت نفت دوره طاغوت بود مراجعه کرد و برای طی دوره آموزشی ۴۵ روزه به پادگان آموزشی امام حسین (ع) منتقل شد. او دوره ۱۳ آموزشی را پشت سر گذاشته و به جبهه اعزام شد. آنروزها اعزام نیروهای بسیج به جبهه، بهصورت متمرکز، زیر نظر واحد اعزام نیروی سپاه منطقه ۱۰ تهران در لانه جاسوسی (سفارت سابق آمریکا) انجام میشد.
امینی روز ۲۶ بهمن ۱۳۶۰ اعزام شد و به پادگان گلف اهواز رفت و با (شهید) محمدرضا دستواره بهمسئول واحد پرسنلی تیپ ۲۷ محمدرسولالله (ص) روبرو شد که نیروهای اعزامی را تحویل گرفته و با خود به پادگان دوکوهه میبرد. ایننیروها در دو گردان سلمان فارسی و حمزه سیدالشهدای تیپ ۲۷ که دو گردان اولیه اینتیپ محسوب میشوند، تحویل داده شدند و با ورود ایننیروها بود که دو گردان یادشده تشکیل شدند. مدتی بعد هم گردانهای عمار، مسلم بن عقیل، انصارالرسول، ابوذر، مالک اشتر و بلال شکل گرفتند. نهمین گردان تیپ ۲۷ هم گردان حبیب بود که با فرماندهی محسن وزوایی تشکیل شد.
فرمانده گردانی که امینی عضو آن بود، (شهید) حسین قجهای بود. با ورود به گردان سلمان، منشی گردان، نام امینی را بهعنوان فرمانده دسته ثبت کرد. نیروهای سلمان در ۳ گردان که ۴ دسته ۲۲ نفره داشتند، تقسیمبندی شدند. در آنمقطع در هر گروهانِ گردان، ۳ دسته پیاده رزمی وجود داشت و دسته چهارم، پشتیبانی نامیده میشد. امینی در ابتدای امر، نیروی جمعی گروهان دوم گردان سلمان و مسئول دسته یکِ گروهان دوم بود. او خاطرات جالبی از روزهای تشکیل گردانهای تیپ ۲۷ در پادگان دوکوهه دارد که بخشی از آنها مربوط به (شهید) محمدابراهیم همت است: «بارها و بارها دیده بودم که خود حاج همت بیل دست گرفته و مشغول تمیز کردن محدوده اطراف دستشوییهای صحرایی شده است.» (صفحه ۶۳) امینی میگوید شهیدهمت در آنایام، بهمحض حاج همت به محض اینکه میدید یکی از گروهانها وقت آزاد دارد و در محوطه پراکنده است، برای نیروهایش کلاس توجیهی سیاسی میگذاشت و مشخص بود مطالبی که بیان میکند با مطالعه هستند. بهقول امینی و دیگر راویان، همت چون معلم بود، تسلط زیادی به کلاسداری و سخنرانی داشت.
* حضور در فتحالمبین/متوسلیان: برادرهای من بهجان امام به مرخصی بروید!
با گذشت چندروز از ورود نیروها به پادگان، آموزشها در دوکوهه شروع شد که شامل بدنسازی و آموزشهای نظامی بود. احمد متوسلیان هم بهعنوان فرمانده تیپ ۲۷ بین رزمندهای بسیجی و مسئولان سپاهی تیپ فرقی قائل نبود.
برای شرکت در عملیات فتحالمبین، گردان سلمان تیپ ۲۷ با گردان ۱۴۱ ارتش ادغام شد. نیروهای گردان حمزه سیدالشهدا هم با گردان ۱۶۹ و گردان حبیب هم با گردان ۱۴۴ ارتش ادغام شدند. امینی میگوید در جریان انجام فتحالمبین، پس از عبور از جاده آسفالت اندیشمک_دهلران از فرمانده گروهانش (آقای رجبی) در گردان سلمان خبری نشد. در نتیجه ناچار شد خود پای بیسیم با حسین قجهای فرمانده گردان صحبت کرده و دستورات را به اعضای گروهانی برساند که عضوش بود.
امینی میگوید نیروهای ارتشی ادغامشده و همرزم در فتحالمبین بهقدری دستگاه بیسیم داشتند که کموکسریهای بیسیم گردان سلمان و دیگر گردانهای تیپ ۲۷ را رفع کردند.
یکی از خاطرات جالب امینی هم از آنروز، امتناع نیروها برای رفتن به مرخصی است که باعث شد متوسلیان بهعنوان فرمانده تیپ، نیروها را به جان امام (ره) قسم داده و بگوید: «برادرهای من، به مرخصی بروید! منتهی با همینسازمانی که میروید برگردید!»با انجام موفقیتآمیز مرحله سوم عملیات فتحالمبین، تعداد بسیار زیادی تانک، نفربر و قبضه توپ از لشکر ۱ مکانیزه دشمن در زمین باتلاقی نبرد به جا ماند. به همیندلیل تصمیم گرفته شد اینادوات با جرثقیل از گل بیرون آمده و به عقبه بکسل شوند.
نیروهای گردان سلمان و نیروهای شرکتکننده تیپ ۲۷ در مرحله سوم فتحالمبین، روز ۱۲ فروردین ۱۳۶۱ به پادگان دوکوهه بازگشتند. یکی از خاطرات جالب امینی هم از آنروز، امتناع نیروها برای رفتن به مرخصی است که باعث شد متوسلیان بهعنوان فرمانده تیپ، نیروها را به جان امام (ره) قسم داده و بگوید: «برادرهای من، به مرخصی بروید! منتهی با همینسازمانی که میروید برگردید!» به اینترتیب نیروها برای مرخصی به تهران برگشتند و برای اینکار سوال قطارهای مسافربری درجه ۳ و ۴ شدند. امینی میگوید مسئولین راهآهن حتی حاضر نمیشدند واگنهای درجه ۲ را به اعزام نیرو اختصاص دهند.
* گفتند اول باید حقوقتان را بگیرید!
مدت مرخصی مورد اشاره ۱۰ روز بود و وقتی امینی به محل اعزام بازگشت، با اینجمله روبرو شد که «فعلا از اعزام خبری نیست!» همچنین به او و دیگران اعلام شد مبلغی حدود ۲ هزار تا ۲ هزار و ۴۰۰ تومان بهعنوان حقوق ماهیانه آنها در نظر گرفته شده که بناست به آنها تحویل داده شود. خیلی از نیروها با شنیدن اینمطلب، اظهار ناراحتی کرده و گفتند مبلغ موردنظر را دریافت نمیکنند. اما اینپاسخ را شنیدند: «اعزام شما به جبهه سهماهه بوده و برای انجام امور اداری اول باید حقوق تان را بگیرید!»
روایت ایندوخاطره (اصرار متوسلیان برای مرخصیرفتن نیروها و امتناع از گرفتن حقوق) باعث شده امینی در کتاب خاطراتش به دو نکته اشاره کند. نکته اول درباره رنگعوضکردن برخی مسئولان در سالهای پس از جنگ است. او به مسئولینی مسئولیتناشناش و منفعتطلب اشاره میکند که «تا جنگ بود میگفتند رزمندهها وظیفهشان است باید بروند بجنگند و از فردای آغاز آتشبس در جنگ، ریشهایشان را مدل پرفسوری زدند و کت و شلوار گاباردین به تن کردند و تا همین امروزه روز به بچههای جبهه زخم زبان میزنند و میگویند چشمتان کور، دندتان نرم، مگر ما گفتیم جبهه بروید؟ میخواستید نروید!» (صفحه ۸۶) نکته دومی که اینفرمانده جنگ یادآوری میکند اینچنین است: «در سالهای بعد از جنگ که خاطرهگویی و خاطرهنویسی خیلی باب شد؛ از این نکته غافل شدهایم که در راه آزادسازی خرمشهر و طی مقدمات سنگین آن پیروزی با شکوه که یک قلماش پایداری در برابر پاتکهای سنگین دشمن برای بازپسگیری جاده بود، حدود ۶ هزار نفر شهید دادیم.» (صفحه ۱۰۳ به ۱۰۴)
* قرارگرفتن بین نیروهای تیپ ۸ نجف و مجروحیت اول
روز ۳۰ یا ۳۱ فروردین ۱۳۶۱، امینی دوباره از تهران به جبهه جنوب اعزام شد. با رسیدن به مقر تیپ ۲۷ به امینی و همراهانش گفته شد ظرفیت نیروی انسانی تیپ تکمیل است و آنها را به تیپ ۸ نجف معرفی کردند. با ورود به اینتیپ، امینی به گردان ثامنالائمه اینتیپ رفت که کل نیروی انسانی اینگردان با نفرات اعزامی مورد اشاره شکل گرفت. امینی در اینمقطع، تبدیل به نیروی گروهان یکم گردان ثامنالائمه شد.
در حجم انبوه آتش تانکهای دشمن، یکی از تانکهای دشمن اقدام به شلیک توپ مستقیم بهسمت خاکریز نیروهای تیپ ۸ کرد که ترکش اینگلوله توپ به پشت ساق پای چپ محمود امینی خورد. او سوار نفربری شد که تعدادی از شهدا و مجروحین را به عقب منتقل میکرد و به اهواز منتقل شدحضور امینی در تیپ نجف مصادف با شروع عملیات «الی بیتالمقدس» و فتح خرمشهر است. او میگوید بنا نبود اینعملیات بیستوچند روز طول بکشد و مرحله سومش هم در قالب یکماموریت برونمرزی برای حمله به بصره تعریف شده بود. علت استمرار تک ایران بهسمت بصره هم، جلوگیری از تک مجدد دشمن برای بازپسگیری خرمشهر بود.
در گرماگرم نبرد بیتالمقدس، روز شنبه ۱۱ اردیبهشت، پاتکهای لشکر ۹ زرهی عراق آغاز شد که سنگینترین سلاح رزمندگان گردان ثامنالائمه مقابل اینهجومها، توپ ۱۰۶ میلیمتری بود. در اینبخش از نبرد سمت چپ نیروهای تیپ ۸ که بنا بود توسط تیپ ۷ ولیعصر دزفول پر شود، خالی ماند که علتش درگیری نیروهای تیپ ۷ در نقطهای دیگر بود. در نتیجه بخش مهندسی تیپ نجف بهسرعت خاکریزی در سمت چپ نیروهایش کشید که بهسمت جنوب غرب امتداد داشت. سپس در بامداد روز ۱۲ اردیبهشت، الحاق نیروهای چپ تیپ نجف با نیروهای راست تیپ ۷ ولیعصر انجام شد.
پس از الحاق نیروهای دو تیپ رزمی ایران، در حجم انبوه آتش تانکهای دشمن، یکی از تانکهای دشمن اقدام به شلیک توپ مستقیم بهسمت خاکریز نیروهای تیپ ۸ کرد که ترکش اینگلوله توپ به پشت ساق پای چپ محمود امینی خورد. او سوار نفربری شد که تعدادی از شهدا و مجروحین را به عقب منتقل میکرد و به اهواز منتقل شد.
امینی در بیمارستان اهواز اصرار کرد همانجا پایش را مداوا کنند اما به اصفهان منتقل شد و سپس به تهران و بیمارستان طرفه. او در بیمارستان بود که خبر آزادی خرمشهر را شنید. دوران بستری امینی در بیمارستان تا اواسط خرداد ۱۳۶۱ طول کشید و سپس با عصا مرخص شد.
ادامه دارد...
کد خبر 5961719 صادق وفاییمنبع: مهر
کلیدواژه: محمود امینی نشر 27 بعثت دفاع مقدس لشکر 27 حضرت رسول ص لشکر 27 محمد رسول الله محمدابراهیم همت ابراهیم همت احمد متوسلیان حاج احمد متوسلیان کتاب و کتابخوانی معرفی کتاب وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی رونمایی کتاب نقد کتاب انتشارات کتاب جمکران انتشارات سوره مهر فرهنگستان هنر محمدمهدی اسماعیلی جلال آل احمد فلسطین ادبیات کودک و نوجوان انسیه خزعلی نشر افق عنوان فرمانده فرمانده گردان امینی می گوید تانک های دشمن نیروهای تیپ ۸ گردان سلمان محمود امینی فتح المبین نقطه تسلیم منتقل شد باعث شد حاج همت سال ها آن روز تیپ ۲۷
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۲۶۵۳۰۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
تکرار قصه حساس «گشت ارشاد» در خیابانها | دولت رئیسی مدافع اصلی رویکردهای تند در حجاب | بعد از فوت مهسا امینی چه گفتند؟
بعد از حوادث تلخ سال ۱۴۰۱ و فوت مهسا امینی، منتقدان گشت ارشاد دایره یا وسیعتر یافتند و دیگر اصلاح طلبان و اعتدالیون و مستقلین نبودند که از این روش های سلبی و تند انتقاد می کردند بلکه اصولگرایان هم منتقد جدی گشت ارشاد بودند، انتقاداتی که گویا فراموش شده و دوباره «ون ها» به خیابان ها بازگشته اند.
میدان ها، چهارراه و خیابان های شهر این روزها باردیگر میزبان «ونهای گشت ارشاد» و حجاب بانانی شده است، ون هایی که با تدوین و فرستادن لایحه عفاف و حجاب به مجلس قرار بود جمع آوری شود تا مسیری جدید و ایجابی برای پیگیری اصل حجاب دنبال شود، اما در روزهایی که این لایحه همچنان در رفت و آمد بین مجلس و شورای نگهبان است یکباره تصاویر بازگشت این ون ها شکار دوربین ها شد.
لایحه ای که کسی کردن نمی گیردلایحه عفاف و حجاب در تاریخ ۲۷ اردیبهشت ۱۴۰۲ و بعد از انتقادات جدی به مشی سلبی گشت ارشاد و روش های پیش گرفته شده در موضوع حجاب، در قوه قضاییه تدوین شد و بعد از اضافه شدن چند ماده به تصویب دولت رسید و به مجلس فرستاده شد. این لایحه در اتفاقی عجیب محرمانه و پشت درهای بسته کمیسیون ویژه بررسی شد و بعد از تغییرات بسیار زیاد، راهی شورای نگهبان شد اما هنوز نتوانسته مُهر تایید این شورا را بگیرد و در رفت و آمد بین این دو نهاد برای رفع ایرادات است.
در چنین شرایطی که حرف و حدیث ها بر سر این لایحه همچنان وجود دارد، یکباره «طرح نور» با محوریت بازگشت ون های گشت ارشاد و حجاب بانان به خیابان ها از سوی دولت رئیسی کلید خورد. «طرح نور» به گفته دبیر ستاد امر به معروف با دستور رئیسی و با محوریت وزیر کشور اجرایی شده است. اخیرا نیز احمد وحیدی وزیر کشور با تأکید بر این نکته که طرحهای اجراشده در حوزه حجاب در چارچوب قانون صورت میپذیرد، گفته «فرماندهی انتظامی در جهت عمل به مطالبه عمومی جامعه و در راستای ایجاد سلامت اجتماعی و فرهنگی و آرامش و امنیت اخلاقی در مقام ضابط قانونی دستگاه قضائی به وظایف محوله خود پرداخته است و همراهی اکثر قریب به اتفاق شهروندان را به همراه داشته است».
او در واقع با این اظهارات خود، حمایت دولت از بازگشت ون های گشت ارشاد به خیابان ها را علنی می کند.
بازگشت دوباره گشت ارشاد به خیابان ها و فیلم های منتشر شده از برخوردهای خشن علیه زنان نه تنها واکنش های چهره های سیاسی و فعالان مجازی را به همراه داشت، بلکه مهدی فضائلی عضو دفتر حفظ و نشر آثار رهبر انقلاب نیز با انتشار توئیتی خبر از تذکر رهبر انقلاب به مسئولان درباره نحوه برخوردها داده بود. هرچند او نیز از سوی حامیان گشت ارشاد با حملات تندی روبرو شد اما سردار جعفری روز گذشته صحت تذکر رهبری را تایید کرد.
تذکرات اصولگرایان فراموش شد؟به قبل از اعتراضات سال ۱۴۰۱ که بازگردیم، این قسم کلیپ ها در فضای رسانه ای و مجازی کم نبود، همان روزها بود که سیاسیون و جامعه شناسان و چهره های شاخص نسبت به این روش های تند و سلبی هشدار می دادند و خواستار اصلاح مسیرهای تجربه شده و ناکام در موضوع حجاب بودند. آنگونه که محسن پیرهادی، نماینده تهران در مجلس در نامهای سرگشاده به سردار حسین اشتری، فرمانده نیروی انتظامی از سبک برخورد برخی ماموران گشت ارشاد با زنان انتقاد کرده و نوشته بود: «بعضا سبک مواجهه ماموران گشت ارشاد با زنان کم حجاب در سطح شهر شایسته عنوان نیروی انتظامی که بنا بر هویت ذاتی اش قراراست حافظ و مامن شهروندان ورای دین و ملیت شان باشد نیست.».
اعتراضات به گشت ارشاد بعد از فوت مهسا امینی و اتفاقات رخ داده در آن ماجرا شدت بیشتری گرفت و اینبار فقط اصلاح طلبان و اعتدالیون پای کار نبودند، بلکه بسیاری از اصولگرایان نیز منتقد رویکرد گشت ارشاد و برخوردهای سلبی بودند.
همین اعتراضات نیز در نهایت کار را به تدوین یک لایحه در قوه قضاییه، تکمیل آن در دولت و روانه کردنش به مجلس رساند. گرچه این لایحه در نهایت با تغییرات زیاد و افزایش ماده ها خود تبدیل به حاشیه ای دیگر شده و کار به جایی رسیده که گویا نه قوه قضاییه نه دولت و نه حتی بخش اکثریتی از مجلس حاضر نیستند آن را گردن بگیرند اما نکته آنجا عجیب تر می شود که طرح نور بدون انتظار برای نهایی شدن این لایحه دوباره با استفاده از ون های گشت ارشاد و با دستور رئیسی کلید خورده است.
در این میان پربیراه نیست مروری بر اظهارات اصولگرایانی داشته باشیم که ضمن دفاع از اصل حجاب، روش ها و رویکرد در پیش گرفته شده برای اجرای این اصل شرعی را درست نمی دانند و خواستار اصلاح مسیر رفته بودند. برخی از این افراد همچنان بر انتقاد خود باقی هستند اما برخی چون نقدعلی و غضنفرآبادی نمایندگان مجلس که از حامیان لایحه عفاف و حجاب نیز هستند از این تصمیم دولت حمایت می کنند.
** در جدول زیر اظهارات برخی سیاسیون اصولگرا درباره گشت ارشاد که مربوط به سال ۱۴۰۱ و بعد از فوت مهسا امینی است، را می خوانید؛
ردیف | اسامی/ سمت | اظهارات |
۱ | محمدباقر قالیباف/ رئیس مجلس | *ساختارها و شیوه اجرای گشت امنیت اخلاقی باید به گونه ای اصلاح شود تا این قبیل اتفاقات (فوت مهسا امینی) دوباره تکرار نشود. اینجانب در حدود اختیارات خود این مساله را پیگیری خواهم کرد. |
۲ | فاطمه قاسمپور/ عضو کمیسیون اجتماعی مجلس | *در ماههای اخیر مواردی از برخورد گشت ارشاد رسانهای شده و هر بار نیز نیروی انتظامی توضیحاتی داده است. این اتفاقات حتی اگر به خاطر اشتباه موردی رخ داده باشد، نشاندهنده ضرورت بازبینی فرآیندهاست. مساله حجاب و مصوبات ۴۲۷ و ۸۲۰ بر اهمیت فرهنگسازی در این زمینه تأکید دارد که کمتر مورد توجه مجریان است. |
۳ | علیرضا عباسی/ نماینده کرج در مجلس | *اگر در سالهای گذشته ارگانهایی مانند وزارتخانههای فرهنگوارشاداسلامی، آموزشوپرورش، علوم، کشور، ورزشوجوانان و سازمانهایی مانند صداوسیما و تبلیغات و... به وظایف خود در رابطه با عفافوحجاب به درستی عمل میکردند و دچار ترکفعلهای فاحش نمیشدند و همچنین مدعیان کنونی نیز با این ترکفعلها همراهی و یا به نشانه رضایت، سکوت نمیکردند، نیازی به ورود پلیس نبود! *در حالیکه پلیس به جرم انجام وظیفه و یا نادر موارد اشتباه عملکردی از سوی دشمن به صورت هدفمند و برخی دوستان از روی ناآگاهی، ناجوانمردانه مورد هجمه قرار میگیرد، سوالاتی ایجاد میشود که آیا فعالان سیاسی، فرهنگیاجتماعی و رسانهای، نهادهای مرتبط را به دلیل عدم انجام وظیفه و ترکفعلهای صورت گرفته مورد انتقاد و مطالبه قرار دادهاند؟ و آیامیدانند مطالبه توام ایجابی و سلبی در زمینه عفافوحجاب می تواند به سلامت اخلاقی جامعه کمک و از موج سواری معاندین جلوگیری نمایند! *به عنوان نماینده مردم از دستگاههای متولی، عمل به وظایف قانونی را مطالبه نموده و میخواهیم در صورت داشتن فعالیتهایمثبت در زمینه عفافوحجاب اقدامات تبیینی و آموزشی خود را بصورت شفاف به مردم گزارش دهند. *موضوع رعایت حجاب باید بصورت ریشه ای و فرهنگ مبنا حل و فصل گردد . |
۴ | محمدرضا مبلغی/ عضو فراکسیون روحانیت مجلس | * لازم است در شیوههای امر به معروف و نهی از منکر تجدیدنظر شود و بازسازی صورت گیرد به گونهای که خود شیوهها، شیوههایی «معروف» باشند، چه آنکه با «غیر معروف» نمیتوان امر به معروف را که واجب مهمی است اقامه کرد. فاقد الشیء لا یعطیه. *افزون بر ضرورت بازسازی شیوههای اقامه معروف، تطبیق آن نیز باید به دست کسانی صورت گیرد که از اهلیت و آگاهی کافی برای رعایت همه چارچوبهای امر معروف و نهی از منکر برخوردار باشند. *باید نسبت به بسیاری از افراد که امر به معروف میکنند «امر به معروف» کرد تا معروف را به درستی انجام دهند. |
۵ | محمدصالح جوکار/رئیس کمیسیون شوراها و امور داخلی کشور | * در پاسخ به سوالی مبنی بر این که این نخستین بار نیست که گشت ارشاد دست به اقدامات اینچنینی میزند و در گذشته نیز شاهد رفتارهای بودیم که باعث جریحهدار شدن احساس عمومی و افکار عمومی شده است آیا بهتر نیست در این رابطه اقدامات دیگری همچون اقدامات فرهنگی صورت گیرد، گفت: در این رابطه اقدامات و فعالیتهای ایجابی اهمیت دارد و دستگاهها و نهادهایی که با موضوع حجاب و عفاف مرتبط هستند مسئولیت دارند و باید اقدامات خودشان را انجام دهند. |
۶ | سید علی خان محمدی/ سخنگوی ستاد امر به معروف و نهی از منکر کشور | *ستاد امر به معروف با فعالیت گشت های ارشاد در سطح شهر ، به شکل کنونی مخالف است. مسئولیت اماکن و نظارت روی مغازه ها ، نظارت بر روی حمل و نقل عمومی همه مشخص است. الان خانمی که سوار ماشین می شود چه اعتقادی به حجاب داشته باشد یا نداشته باشد، راننده تذکر می دهد و می گوید من جریمه می شوم لطفا رعایت کنید. همین امر می تواند در اماکن هم ایجاد شود. *در بحث فرهنگ سازی نوع نگاه به مقوله عفاف و حجاب را باید تغییر دهیم و قوانین را به روز کنیم، بارها اعلام کرده ایم هم به رئیس جمهور و هم به ریاست مجلس، که خلاء قانونی داریم و مجلس شورای اسلامی به جای صدور بیانیه، خلاء قانونی در این حوزه را مرتفع کند. آیا تاکنون یک وزیر به دلیل مسائل فرهنگی استیضاح شده است؟ چرا باید در کف جامعه مردم را با هم درگیر کنیم، این بخاطر عدم اجرای قانون است. در شیراز همسر و فرزند شهید مورد ضرب و شتم قرار می گیرند، اینجا هم برای این دختر خانم (مهسا امینی) این اتفاق رخ داد. ادعا داریم با طرح جامع مبارزه با فساد، مسئله حجاب در کشور ساماندهی می شود. |
۷ | شهریار حیدری/ عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاستخارجی مجلس | * مجلس با تصویب قوانین میتواند موضوع گشت ارشاد را تعریف کند؛ زیرا در حالحاضر تمام سازوکار در اختیار دولت است که میتواند این موضوع را متوقف و یا اجرایی کند، بالاخره مجلس هم نگاهش این است آنچه که به مصلحت نظام و مردم است اتفاق بیفتد. * شکلی از قانونی در دولت و مجلس گذشته اتفاق افتاده است و در دولت جدید اجرا میشود که به نظر من نیازمند یک بازنگری جدی هستیم به هر صورت آنچه که اتفاق میافتد اتفاق مناسب و مبارکی نیست و این امر به اعتماد ملی آسیب میرساند. *عمل ارشاد، اهل و متخصص میخواهد. ناجا متخصص ارشاد نیست چراکه نه فرصت و تخصصش را دارد و نه امکانش را. به همین دلیل وقتی به ارشاد ورود میکند، منجر به تنش میشود. |
۸ | محمدعلی نقدعلی/ دبیر کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس | *در خصوص اصلاح قوانین و مقرراتی نظیر روند مربوط به حجاب، عفاف و گشت ارشاد، راههای کوتاهتری وجود دارد تا بدون آنکه حساسیتهای خاصی ایجاد یا اسبابی برای بازی دشمنان فراهم شود، بسیاری از قوانین و احکام قانونی و شرعی شکل اجرایی به خود بگیرند؛ به نظر میرسد تغییر رویههایی هم که در کلام رئیس جمهوری بود ناظر بر روشهای اجرای قانون است. |
۹ | آیت الله مرتضی مقتدایی/ عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم | *مسئولین گشت ارشاد باید متوجه باشند اجازه ای که به اینها داده شده تا تذکر بدهند به کسی که مثلا حجاب را رعایت نمی کند، نظرشان فقط برای خدا باشد و نظر غیر خدایی نداشته باشند؛ و با ادب، احترام، موعظه و نصیحت با مخاطبان خود صحبت کنند. *عملکرد گشت ارشاد خیلی موفق نبوده است. باید به خود این گروه تذکراتی داده شود که رفتارشان با مردم خشن و تند نباشد و بلکه با رعایت برادری، خواهری و مادری برخورد خوب داشته باشند؛ که وقتی با طرف صحبت می کنند در قلب او تأثیر بگذارد و فکر کند یک دوست، پدر یا برادر دارد با او حرف می زند. |
۱۰ | محمدمهاجری/ فعال اصولگرا | *ابراهیم رئیسی اگر واقعا گشت ارشاد را قبول ندارد با صراحت و شجاعت آن را منحل کند و اگر جز این است تصمیم شفاف خود را بیان کند. |
۱۱ | آیت الله ایازی/ استاد حوزه علمیه قم | *بخشی از علما، مراجع و روحانیون اعتراض کردند و گفتند این نوع گشت ارشاد چه شیوهای است که شما میخواهید با این مسأله حجاب برخورد کنید؟! یعنی نشان میدهد کاری که به اسم دین و ارشاد میشود، از سوی بخشی از روحانیون مورد قبول و پذیرش قرار نگرفته است؛ اجبار کردن و الزام کردن را قبول ندارند و میگویند این روش دیندار کردن جامعه نیست. * برخی کارهایی که به نام دین صورت میگیرد از نظر بخشی از اندیشمندان و محققین دینی قابل قبول نیستند. |
۱۲ | بیژن عبدالکریمی/استاد دانشگاه | *برخورد پلیسی، نظامی و امنیتی با یک مساله فرهنگی - اقتصادی است که بیتردید ما را به سمت سوریه شدن و تجزیه شدن پیش میبرد. * گشت ارشاد شکست خورده است. فقط مسئولان رودربایستی دارند که این شکست را بپذیرند و اعلام کنند. * گشت ارشاد در چشمانداز آینده معنا و مفهومی نخواهد داشت. |
۱۳ | علیرضا بیگی/ نماینده اصولگرا | *گشت ارشادهایی را در خیابانها راه میاندازند که دختری را از برادرش یا مادرش جدا کنند و صحنههای عجیب و غریبی به وجود میآید که اینها خلاف قانون است و اصلاً چنین چیزی به نیروی انتظامی سپرده نشده است. به همین منظور بنده اصرار داشتم وزیر کشور باید در صحن علنی مجلس حاضر شود و به دلیل ضعف نظارت خود که سبب چنین برداشتی از جانب نیروی انتظامی شده است، عذرخواهی کند. * شورای عالی انقلاب فرهنگی اعلام کرد که چنین ماموریتی را به نیروی انتظامی واگذار نکرده بودیم یا چنین انتظاری را از نیروی انتظامی نداشتهایم. این یک علامت سوال ایجاد میکند که گشت ارشاد یک ایده شخصی بوده یا مبتنی بر ماموریتی بوده است که نهادهای رسمی نظام داده بودند. فعلا که شورای عالی انقلاب فرهنگی که نقطهای بود که نیروی انتظامی از آن به عنوان پشتوانه ماموریت خود عمل میکرد، اعلام کرد چنین ماموریتی به نیروی انتظامی ندادیم. دستگاه قضایی هم گفته است که ارتباطی به آن ندارد.در واقع الان کسی مسئولیت این موضوع را برعهده نمیگیرد. |
۱۴ | سید مرتضی حسینی/ نماینده میانه در مجلس | * گشت ارشاد جزو اصول دین و قانون اساسی نیست که قابل نقد و بازنگری نباشد، آن اندازه که دشمنان نظام از وجود گشت ارشاد بهره برداری کردند، دلسوزان انقلاب بهره ای از آن نبردند. حضرت امام (ره) ۴۰ سال قبل در فرمان ۸ ماده ای خود فرمودند «احدی حق ندارد با مردم رفتار غیراسلامی داشته باشد. |
۱۵ | موسی غضنفرآبادی/ رئیس کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس | * پیشنهاد رئیس جمهوری درباره اصلاح روندهایی نظیر گشت ارشاد در جامعه محل بحث است؛ یکی از شیوهها اجرای گشت ارشاد است، اما ممکن است شیوههای دیگری نیز وجود داشته باشد؛ مثلاً برای کسانیکه در ملأ عام کارهایی انجام میدهند و هنجارشکنی میکنند باید رویکردمان از اقدام فیزیکی به سمت چهره نگاری تغییر کند؛ در این صورت به فرد خاطی اعلام و او نیز از برخی از حقوق اجتماعی محروم میشود. |
۱۶ | علیرضا سلیمی نمین/ فعال اصولگرا | * نوع مواجهه پلیس امنیت اخلاقی به گونه ای بوده که نتیجه عکس داده است. * در دوران هیجانات هرچه به طرف نهادهای مدنی برویم، طبیعتا جواب بهتری دریافت می کنیم. |
۱۷ | سعیدرضا عاملی/ دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی | * بخش عظیم مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی مربوط به نهادهای تعلیم و تربیت است، صداوسیما، آموزش و پرورش، وزارت ارشاد و حوزه های علمیه است. باید شناخت جامعه را تقویت کنیم. نیروی انتظامی هم تذکر غیرحضوری را دارد، می تواند تذکر بدهد. ضرورتی ندارد که کلاس ارشادی برای کسانی که رعایت نمی کنند داشته باشد. گاهی اوقات چون دستگاه ها کوتاهی می کنند بار می آید روی دوش نیروی انتظامی و نیروی انتظامی مجبور می شود ورود پیدا کند. |
۱۸ | علیرضا پاک فطرت/ نماینده شیراز در مجلس | *فوت خانم مهسا امینی، یکی از عواملی است که مردم به بهانهی آن به خیابانها آمدند. دستگیری و به زور سوارکردن افراد در وَنها با کلمهی ارشاد در تضاد است و متاسفانه مأموران گشت ارشاد برای جلوگیری از منکر،خودشان با بغل کردن بانوان و به زور انداختن آنها داخل خودروهای وَن مرتکب گناه میشوند *دولت اصلا نباید به سیستم گشت ارشاد ورود پیدا کند و اساسا گشت ارشاد نباید بودجه بگیرد. این امر به معروف است و امر به معروف بایستی خودجوش باشد، خود مردم در میدان باشند، با زبان نرم و ملایم انجام شود و ۹۰ درصدش باید سیستم تشویقی باشد و ۱۰ درصد هم سیستم برخورد قانونی. برخورد قانونی هم منظور برخورد فیزیکی نیست چراکه این اصلا توهین به مردم است. |
۱۹ | زهره سادات لاجوردی/ نماینده تهران در مجلس | * اگر در قوانین ما در موضوع حجاب، نواقصی وجود دارد، باید این نواقص برطرف شود. از طرفی باید یکسری محرومیتهای اجتماعی برای کسانی که مخالفت با قانون دارند، در نظر بگیرند، مثل خیلی از کشورهای دیگر، زیرا موضوع جدیدی نیست و شاید تنها این تنبیه، به سمتی برود که این محرومیت اجتماعی رقم بخورد و برخورد قضایی نباشد، یعنی به جای اینکه جرم باشد، تخلفی منظور شود که برای آن، محرومیت اجتماعی لحاظ شود و نیازی به برخورد قهری هم نباشد. البته در این رابطه نمیشود قطعی صحبت کرد، چون قانون خلاء دارد. |
۲۰ | مهدی ذاکریان/ استاد دانشگاه | *در مساله مرحومه مهسا امینی مسئولان گشت ارشاد و پلیس و دولت هیچ توضیح یا عذرخواهی قابل قبولی ارایه نکردند و همین موجب اعتراضهای فراوان شد. گشت ارشاد از مدتها قبل مورد انتقاد دانشگاهیان مستقل، مردم و افکار عمومی بود. |
۲۱ | سیدعلی خان محمدی/سخنگوی ستاد امر به معروف و نهی از منکر | *بحث عفاف و حجاب در کشور یک مطالبه مردمی و عمومی است و به صورت کلی دارد تصمیماتی در ارتباط با عفاف و حجاب گرفته می شود و ان شاء الله در یک چهارچوب نوین تر، با استفاده از تکنولوژی هایی که در این زمینه هست و با فضایی که یک طرفه نباشد، انجام شود. اما گشت های امنیت اخلاقی و اجتماعی که برقرار بوده با دستور دادستانی و مرجع قضایی توسط فراجا انجام می شده و الآن مأموریتش تمام شده است. |
۲۲ | جلال رشیدی کوچی/ نماینده مردشت در مجلس | * اینکه دادستان کل کشور دستور دادند که گشت ارشاد جمع شود، یک اقدام قابل تحسین اما دیرهنگام است. ای کاش قبل از اینکه این اتفاقات بیافتد و در عمل مشاهده کنیم که برخی رفتارها و تصمیمها چه قدر میتواند به جامعه و امنیت کشور و اعتماد مردم نسبت به نظام آسیب زند، در زمان و هنگام خودش تصمیم گرفته شود. آنچه دو سه هفته قبل درخصوص طرح جدید شورای عالی انقلاب فرهنگی شنیدهام این است که گشت ارشاد در آنجا محلی از اعراب نداشته و تصمیم بر اقدامات ایجابی است. |
۲۳ | حسین جلالی/ نماینده رفسنجان | *ما در خصوص عفاف و حجاب خلاء قانونی نداریم و هیچگونه تغییری در این قانون ایجاد نشده، ممکن است روش اجرای آن تغییر کند زمانی با گشت ارشاد، زمانی توسط پلیس امنیت اخلاقی و گاهی ممکن است با ارشاد، مباحث معرفتی و شناختی اجرا شود و دست مجری قانون است. اینکه گفته میشود حساب افراد مسدود میشود هیچ طرحی بر مسدودشدن حسابها نیست و کسی هم چنین موردی را پیشنهاد نداده است. * در قانون جدید عفاف و حجاب، اصلا هیچگونه مواجهه فیزیکی وجود ندارد و تقابلی صورت نمیگیرد. تذکر شفاهی هم داده نمیشود. هیچ برخورد و دستگیری هم صورت نمیگیرد. این کار از طریق مدیریت هوشمند انجام میشود. |
۲۴ | اردشیر مطهری/ نماینده گرمسار | * گشت ارشاد جمع نشده، شاید تاکتیکش عوض شده است و نیاز باشد با تدبیر و هنر دیگر، کار پیگیری شود. |
۲۵ | محمدحسین صفارهرندی/ عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام | *گشت ارشاد، موضوع نظام نیست. چون وسیله ای بوده است و سردار اشتری می گفت فقط هشت دستگاه ون برای این کار درنظر گرفته بودند تا نیروی انتظامی فقط در صحنه حضور داشته باشد و از زمانی تشخیص دادند که گشت ارشاد وسیله خوبی نیست و جنجال ایجاد می کند. در دنیای کنونی که فضای مجازی هم وجود دارد، گشت ارشاد در دستور کار نیست و باید به دنبال تدابیر جدیدی بود. |